Verslag van 6 januari: ASS en emotieregulatie

We begonnen met een voorstelronde en daarna vroeg Sandra welke emoties we goed konden voelen. Iedereen bleek wel een of andere emotie goed te kunnen voelen. Emoties die deze avond ter sprake kwamen, waren o.a.: verdriet, woede, boosheid, paniek, wanhoop, blijheid en verliefdheid.

We spraken erover dat wij emoties vaak extremer voelen en een aantal vrouwen gaven aan dat het lastig is om hun emoties te onderdrukken. Zij laten het huilen maar gewoon gebeuren, het maakt ze niet uit dat mensen in hun naaste omgeving het dan zien.

Een aantal vrouwen schamen zich wel voor het huilen en zullen niet gauw huilen in een omgeving waar mensen zijn. Er zijn ook vrouwen die erg lang in een huilbui blijven hangen. Zo erg dat het hun enorm veel energie kost. Huilen lucht bij sommige vrouwen wel op.

Huilen gebeurt vaak bij overprikkeling, boosheid, bij overmacht en ook huilen van angst.

Bij boosheid is niet iedereen in staat om op een gepaste manier haar boosheid te uiten. De een uit zich met harde stem, al dan niet in tranen en een ander blijft rustig en kan in haar taalgebruik gemeen overkomen.

Een manier om hier mee om te gaan, kan zijn: begin met te benoemen dat je boos of ontzettend boos bent.

Door veel autivrouwen werd aangegeven dat men niet echt iets voelt bij ernstige situaties zoals een sterfgeval of bij een erge ziekte. Men zal wel haar medeleven tonen en aangeven dat men het erg vindt. Verstandelijk is dat dan ook zo maar er wordt niets bij gevoelt.

We spraken nog over verliefdheid en de gevoelens die daarbij horen. Alle vrouwen gaven aan dat ze dit wel konden voelen. We beschreven het gevoel van ‘vlinders in de buik’. Dit is een prettig gevoel van spanning in de buik, heel anders dan het spanningsgevoel door angst.

Spanning voelen we bijvoorbeeld via gebalde vuisten, opgetrokken schouders, klemmen van de kaken, buikpijn.

Op het eind van dit gesprek gaf iemand aan dat zij heeft geleerd om met een spanningsthermometer te werken. Zij kan dan aangeven hoe hoog de spanning of boosheid is.

De werking van een spanningsthermometer is besproken en je kan bijvoorbeeld de mate van spanning aangeven met kleuren of werken met 3 niveaus. (laag, gemiddeld of hoog)

Voor de volgende maand, woensdag 3 februari is het thema: ASS en aseksualiteit

Aseksualiteit is een vorm van geaardheid waarbij je geen seksuele aantrekking voelt. Het is dus anders dan vrijwillige seksuele onthouding, zoals celibaat of afzien van seks als gevolg van een ziekte.

Aseksualiteit komt in vele vormen voor. Sommige mensen zijn wel in staat om verliefd te worden of om liefde te voelen voor iemand anders. Kan het zijn dat je doordat je moeite hebt met aanraking je gevoelens van seksuele aantrekking blokkeert? In dat geval zou je van aseksueel naar seksueel kunnen groeien door meer menselijke contacten te hebben.

Hoe is dit bij jou? Wil je met andere autivrouwen hierover praten, dan ben je van harte welkom.

Verslag 2 december, ASS en mentale leeftijd

Mentale leeftijd is de leeftijd die overeenkomt met het verstandelijk niveau en het gedrag wat je daarbij vertoont (ontwikkelingsniveau). Iemand met een kalenderleeftijd van 18 jaar kan met betrekking tot zijn spelgedrag 10 jaar  zijn, zijn sociale gedrag 4 jaar zijn terwijl hij op het gebied van natuurkunde 40 jaar kan zijn. Op sommige gebieden is er dus sprake van een vertraging terwijl er op andere gebieden sprake kan zijn van een versnelling. 

Na bovenstaande introductie vroeg Sandra aan ons of wij het gevoel hebben op sommige gebieden ouder of jonger te zijn dan onze mentale leeftijd.

De volgende reacties kwamen hierop:

·       Wordt door andere mensen wel eens als kind behandeld terwijl zij zichzelf niet zo voelt

·       Wordt wel eens kinderachtig gevonden

·       Graag kleuren in een kleurboek

·       Soms heel naïef zijn; het niet aanvoelen dat andere mensen (bijvoorbeeld collega`s) een politiek spel spelen

·       Voelt zichzelf als kind wat zich uit door bijvoorbeeld op een speciale manier opgerold in bed te liggen (net zoals vroeger)

·       Zich jonger gedragen dan de werkelijke leeftijd wat zich kan uiten in kinderlijk of uitbundig gedrag

·       In de puberteit zich juist ouder voelen als de andere pubers. Zich niet prettig voelen met de gesprekken over uitgaan, muziek, kleding, make-up

·       Zich juist ouder voelen (mentaal) in gesprekken met anderen; veelal oudere vriendinnen hebben en zich meer op gemak voelen bij oudere mensen.

·       Merkt verschil in leeftijden bij zichzelf maar doet enorm haar best om zich aan te passen aan het gedrag dat bij haar leeftijd hoort. Hierdoor ervaart ze vaak een zwaarmoedig gevoel

We hebben doorgepraat over het accepteren van verschillende leeftijden in jezelf en hoe ermee om te gaan m.b.t. de buitenwereld.

Voor de volgende maand, 6 januari 2016 is het thema: ASS en emotieregulatie

Van mensen met autisme wordt weleens gezegd dat ze geen emoties voelen maar dat is niet waar. Mensen met autisme worden vaak overspoeld door gevoelens maar vinden het vaak moeilijk om te verwoorden wat ze voelen.

Het herkennen van emoties is belangrijk omdat je je emoties niet kunt beheersen als je ze niet herkent.

Pas als je emoties bij jezelf herkent kun je ook leren hoe je daar mee om wilt gaan. Als je moties bij jezelf herkent gaat het je vaak ook beter lukken om emoties bij andere mensen te herkennen waardoor je andere mensen soms beter kunt begrijpen.

Hoe zit het met jouw emoties? Herken je ze en kun je ze uiten op de wijze waarop je ze wilt uiten?

Of heb je moeite met het reguleren van je emoties. Wat is het effect op je omgeving? 

Je bent van harte welkom als je hierover met andere vrouwen wilt praten.

Verslag van 4 november: ASS en comorbiditeit

We begonnen met een voorstelrondje en daarna ging Sandra de kring rond met de vraag welke comorbiditeiten de aanwezige vrouwen hebben. 

Dit waren o.a.: depressiviteit en somberheid, bipolair, OCP (obsessieve compulsieve persoonlijkheidsstoornis), angststoornis, eetstoornis, hoogsensiviteit, dwangstoornis (smetvrees) en slaapstoornis.

Het was opvallend dat onder de aanwezige vrouwen van deze avond niemand ADHD / ADD noemde. Toevallig was er deze avond niemand met deze stoornis. 

Meerdere vrouwen kregen eerst een andere diagnose voordat er een ASS werd vastgesteld.  

Veel aparte diagnoses zijn in feite onderdeel van het autisme; door moeite te hebben met het begrijpen van de sociale wereld kunnen bijvoorbeeld angststoornissen ontstaan. Door onderprikkeling kun je somber of depressief worden. Iets dat je bij vrouwen met autisme vaak tegenkomt.  

Het obsessieve gedrag kan een compensatie zijn voor de dingen waar je geen controle over kunt uitoefenen, die je overkomen.  

Door therapie kan men leren om duidelijk te maken wat je nodig hebt. Ook hoe iets voor jou werkt en kunnen aangeven dat je ergens moeite mee hebt. Een aantal vrouwen geven aan hier positieve ervaringen mee te hebben.

Voor de volgende maand, woensdag 2 december, is het thema: ASS en mentale leeftijd. 

Mentale leeftijd is de leeftijd die overeenkomt met het verstandelijk niveau en het gedrag wat je daarbij vertoont (ontwikkelingsniveau). Ieder mens met autisme heeft een diversiteit aan leeftijden in zichzelf. Iemand met een kalenderleeftijd van 18 jaar kan met betrekking tot zijn spelgedrag 10 jaar  zijn, zijn sociale gedrag 4 jaar zijn terwijl hij op het gebied van natuurkunde 40 jaar kan zijn. Op sommige gebieden is er dus sprake van een vertraging terwijl er op andere gebieden sprake kan zijn van een versnelling.  Hoe is dit bij jou? Herken je dit?

Je bent van harte welkom als je hierover met andere vrouwen wilt praten.

Verslag 7 oktober: ASS en sociale (on)handigheid

We begonnen met een voorstelrondje omdat er 3 nieuwe vrouwen aanwezig waren.

Daarna stelde Sandra de vraag: voel jij je sociaal onhandig? Eigenlijk voelde elke vrouw zich wel sociaal onhandig. Het volgende werd aangegeven:

·       moeite hebben met ‘prietpraat’

·       bij binnenkomst zich onzeker voelen; niet weten wat te doen (hand geven, hoi zeggen of meteen gaan zitten)

·       te lang blijven piekeren over situaties die niet goed zijn gegaan

·       iets verkeerds zeggen bij onderwerpen als ziekte of dood, mede omdat je er vaak wat anders tegen aan kijkt dan de neuro typische mens

·       in de loop der jaren wel geleerd hoe te gedragen bij andere mensen maar kost veel energie

·       als je zegt wat je denkt, kan het afgekeurd worden door andere omstanders. (te direct)

·       het maakt uit in welke omgeving je bent (technische omgeving, politieke omgeving of vergadering)

·       moeite hebben met de ‘politieke’ communicatie van collega`s

·       alles wat je zegt moet ingekleed worden anders wordt het als te direct of onaardig opgevat

·       bovengemiddeld gevoel voor rechtvaardigheid; dus geen leugentjes om iets voor elkaar te krijgen

·       niet soepel kunnen omgaan met de sociale regels op het werk

·       afhaken als mensen grapjes maken (het niet snappen)

·       de ervaring hebben dat meepraten in een groep niet goed gaat; het gesprek valt stil na een opmerking gemaakt te hebben

·       langs elkaar heen praten omdat je anders denkt

Sandra gaf aan dat ook neuro typische mensen niet altijd weten hoe om te gaan in sociale situaties. Het is belangrijk dat je een keus maakt waar je zelf achter staat. Zoals wel of geen hand geven als je ergens binnenkomt. Waar voel je je zelf goed bij? Dus meer uitgaan van wat je zelf prettig vindt en minder proberen te bedenken hoe je overkomt op de ander.

Voor de volgende maand, woensdag 4 november is het thema: ASS en comorbiditeit.

Comorbiditeit is het voorkomen van twee of meer stoornissen of aandoeningen bij dezelfde persoon. Bij mensen met autisme komt comorbiditeit vaak voor. Zo zie je vaak de combinatie autisme en ADHD. Ook autisme en depressie, autisme en eetstoornis, autisme en angststoornis, autisme en verslaving en autisme en obsessieve compulsieve persoonlijkheidsstoornis komen regelmatig samen voor. Het is wel de vraag of het toevallig twee voorkomende aandoeningen zijn of dat het een uit het ander voortkomt.

Heb jij naast je autisme te maken met nevenproblematiek en hoe ga je hiermee om?

Op deze avond kun je met andere ASS-vrouwen hierover ervaringen uitwisselen en misschien kunnen we elkaar tips aanreiken.

Je bent van harte welkom.

Verslag van 2 september: ASS en jezelf zijn

We begonnen de avond met een kennismakingsronde en daarna stelde Sandra de vraag: ‘Waar kun je jezelf zijn’. Hier kwamen de volgende reacties op: thuis, in de natuur, soms bij een vriend(in), als je alleen bent en bij huisdieren.

Wanneer ben je jezelf? Als kind is het nog makkelijk om jezelf te zijn; als je ouder bent ga je steeds meer/vaker een rol spelen. Na de diagnose lijkt het wel of je jezelf helemaal kwijt bent. Je weet niet goed wie je nu zelf bent en wat de rol van het autisme is.

Anderen hebben het gevoel dat na de ASS-diagnose dingen meer op zijn plek vallen. Je kunt nu beter de keus maken hoe je je gaat gedragen. Sommigen voelen zich onzekerder nadat ze net de diagnose ASS hebben gekregen. Voorheen dachten ze dat iedereen hetzelfde dacht als zichzelf.

Ieder heeft zijn eigen persoonlijkheid; net na je diagnose start in feite een zoektocht naar wat is ‘aangeleerd’ en wat is vanuit jezelf – je eigen gedrag. Men wil aardig gevonden worden en daarom past men het eigen gedrag aan; voor een aantal onder ons voelt dat alsof we een rol spelen.

Het aanpassen kan doorslaan naar lichamelijke spanning, zoals: bibbers in de maag / buik, naar de wc moeten of `s nachts enge dromen krijgen.

Door niet jezelf te zijn, kun je letterlijk ‘vastlopen’, compleet met lichamelijke klachten. Het werkt ook via je gevoel, niet alleen via het denkgedrag. Als mens met een autistisch brein heb je de neiging je te gedragen  zoals anderen dat doen of verwachten, daarom ben je vaak niet jezelf in gezelschap.

Als je vaak alleen bent dan ga je op den duur ook anders doen. (je eigen identiteit kan verdwijnen)

Het gaat erom dat als je je aanpast je daarin een eigen keuze hebt gemaakt. Bijvoorbeeld omdat je graag ergens bij wilt zijn of bij wilt horen of omdat je een bepaald doel wilt bereiken.

Voor de volgende maand, woensdag 7 oktober, is het gespreksthema: ASS en sociale (on)handigheid.

Mensen met autisme hebben moeite met ‘invoelen’ en ‘aanvoelen’ van wat er in een andere persoon gebeurt. Daardoor is de kans op een “faux pas” groter dan bij de niet autistische mens.

Een faux pas is een overtreding van de sociale regels of etiketten door het niet waarnemen van bepaalde signalen, verkeerd interpreteren van de sociale regels en cultuur of niet op de hoogte zijn hiervan.

Betrap jij of je omgeving je weleens op een “faux pas”. Hoe ga je hiermee om? Kun je het van je af laten glijden? Belemmert het jou om mee te praten in een gesprek of contact te maken? 

Verslag van 3 juni: ASS en stress

Na een voorstelrondje geeft Sandra uitleg over het stressmechanisme. Het stressmechanisme is een overblijfsel uit de oertijd. Het geluid van een roofdier bracht het lichaam in staat van paraatheid. De hartslag en ademhaling gaan omhoog . Er komen vetten en suikers vrij zodat de spieren extra kunnen presteren. Dit is zowel belangrijk bij vechten als bij vluchten. Mensen raken gestrest bij zowel positieve als negatieve spanning.

De aanwezige vrouwen gaven aan de meeste stress te krijgen van:

Tijdsdruk

Interactie met mensen (onbegrepen voelen)

Omgang met mensen

Te veel willen doen

Geen overzicht hebben

Irritante geluiden (verkeersgeluiden, geluid van water)

Post

Telefoneren

Drukke omgeving (mensen, geluiden)

Het steeds moeten aanpassen

Mensen zeggen iets en doen het dan niet

Reacties hierop zijn:

In jezelf terugtrekken

Voor zich uit staren en niets meer opnemen van wat er gezegd wordt

Jeuk aan het lichaam, door de druk

Enorme moeheid, in slaap vallen,

Sneller boos worden

Om weer in balans te komen reageren we individueel zeer verschillend: de een gaat het huis opruimen, keukenkastjes ordenen, allerlei dingen door elkaar doen, ritueeltjes uitvoeren, het dwangmatige wordt erger, de (woon)omgeving willen controleren, of  het huis uitgaan om te gaan wandelen of te gaan fietsen.

Hoe krijgen we de stress omlaag: spelletjes gaan doen (meestal op de computer), wandelen of fietsen, bewegen, weggaan uit de situatie of weg van het lawaai, mindfulness en stoom afblazen maar niet antwoorden.

In de maanden juli en augustus is er géén Autivrouwencafé wegens vakantie.

Op 2 september is de volgende bijeenkomst en het thema is: ASS en jezelf zijn.

Lukt het jou om altijd jezelf te blijven of blijf je jezelf aanpassen aan de (on)geschreven regels van 

de NT-er?

Veel vrouwen met autisme maken, na het krijgen van de diagnose, de keus over hoe ze verder willen gaan. Blijf je doorgaan met jezelf aan te passen aan de omgeving of laat je het autisme meer toe in je leven?

De ene autivrouw zal hiermee anders omgaan dan de andere autivrouw en tijdens deze avond kun je je ervaringen met andere autivrouwen delen.

Je bent van harte welkom! 

Verslag van 6 mei: ASS en voeding

Er werd deze avond gesproken over autisme en voeding. Sandra begon met de vraag of wij last hebben van voedingsallergieën. Een aantal mensen gaven aan reacties te krijgen na het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Vervolgens kwam ter sprake dat sommige vrouwen geen hongergevoel ervaren en iemand gaf aan dat ze ging eten terwijl ze eigenlijk alleen maar dorst had.

Hongergevoel uit zich in chagrijnigheid; je suikerspiegel zakt en je voelt dat je trillerig wordt, vervolgens slaat je stemming om. De structuur van het eten is voor sommige mensen een probleem; het voelt niet goed in de mond en het staat haar tegen om het te eten.

Een spastische darm zorgt er ook voor dat je niet alles kan eten; buik- en maagpijn zorgen tevens voor moeheid en chagrijnigheid.

Het doet er voor sommige vrouwen ook toe op welke manier het eten op het bord ligt, vetrandjes moeten van het vlees af en tafelmanieren spelen een rol mee. Niet iedereen kan er tegen als  huisgenoten bijvoorbeeld smakken, slurpen of met het bestek over het bord krassen. Veel van de vrouwen gaven aan altijd hetzelfde te eten op de boterham.

Koken van een warme maaltijd is moeilijk en wordt niet of nauwelijks gedaan vanwege het ontbreken van de energie. Iemand zei dat ze vaak de neiging heeft om geen warm eten klaar te maken als ze alleen is.

We bespraken over mogelijkheden hoe dit anders gedaan kan worden. Iemand gaf aan kant en klare maaltijden te krijgen via de SWOA. (maaltijdvoorzieningen voor de ouderen in Arnhem) Of je kan voorgesneden groenten kopen in de supermarkt. Een vrouw vertelde het in delen te doen met: in de ochtend het warme eten te koken, laten afkoelen, na een rustmoment de afwas doen en `s avonds de maaltijd weer opwarmen. Als je een partner hebt dan zou je samen kunnen koken. Er werd nog gemeld dat er op internet een website is voor maaltijden: www.thuisafgehaald.nl

Voor de volgende maand, woensdag 3 juni is het thema: ASS en stress

Stress is een natuurlijke reactie van het lichaam. Een bepaalde spanning die je alert maakt en daardoor vaak voor zorgt betere prestaties. Toch hebben we het meestal pas over stress als we teveel spanning ervaren.

Karl Albrecht, iemand die veel stressreductieprogramma’s ontwikkeld heeft onderscheidt vier categorieën stress: tijdsdruk, angst voor de toekomst, situationele stress en angst voor mensen. Hoe is dit bij jou, waar krijg jij stress van en hoe ga je daar mee om? Ervaren mensen met autisme meer stress dan een NT-er? Wellicht kunnen we elkaar tips geven om beter om te gaan met stress.

Je bent van harte welkom om hierover te praten met andere autivrouwen.