Sommige dingen die voor de meeste mensen “vanzelf” gaan, kunnen bij mensen met autisme veel energie kosten. Hoeveel energie het kost, verschilt natuurlijk van activiteit tot activiteit en van persoon tot persoon: mensen met autisme zijn heel verschillend in wat ze goed kunnen, waar ze moeite mee hebben, en in welke mate ze het wel of niet goed kunnen.
Twee belangrijke aspecten die energie kunnen slurpen zijn overprikkeling en “doen alsof”. Een overdaad aan externe prikkels (waarnemingen) of interne prikkels (gedachten, emoties) bij mensen met autisme ervoor kan zorgen dat er minder energie over is om nieuwe dingen te verwerken: er ontstaat een soort informatie-file. Daarnaast kan een dag van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat een aaneenschakeling van drukte en onrust zijn. Rennen, draven, verplichtingen.. Alles lijkt belangrijk en urgent. Door geen tijd te nemen voor ontspanning raken we uit balans. We blijven in de stress-stand staan. Je krijgt of neemt geen tijd om alle opgedane informatie en prikkels te verwerken en je raakt het overzicht kwijt.
Welke dingen kosten jouw energie? Welke afwegingen moet jij maken om de balans goed te houden? Welke activiteiten geven jouw energie?
Daarover zijn we met elkaar in gesprek gegaan.
Er zijn verschillende oorzaken voor vermoeidheid en het verliezen van energiebalans.
Deelnemers noemen:
- mensen die kunnen zuigen of gewoon niet voedend zijn
- lawaaierige omgeving
- je eigen jonge kinderen die continu een beroep op je doen
- werk waarbij dingen lastig zijn die anderen met gemak lijken te kunnen (pauzes bv).
Voor de meeste vrouwen is de decembermaand een behoorlijk heftige maand wanneer het gaat om energiebalans en vermoeidheid, maar niet iedereen ervaart dit zo.
Wat naar voren komt is dat het gaat om dosering. De meeste deelnemers geven aan dat dit is wat het voor hen juist zo lastig maakt. Het alles of niets. Men ervaart verwachting vanuit de ander, maar ook vanuit zichzelf. Enkelen hebben iemand waarmee ze kunnen afstemmen. De bevestiging dat het ok is om je rust te pakken op welke manier dan ook.
Deelnemers ervaren dat het pas later signaleren dat je eigenlijk teveel gedaan hebt, maakt dat je de grens al ver voorbij bent. Om dan toe te geven aan het creëren van rust en tijd voor jezelf om echt bij te kunnen komen is vaak lastig maar ook confronterend. Confronterend omdat het vaak om een langere tijd gaat (1 of 2 dagen). Lastig omdat je ook het lijstje in je agenda (of wat je in je hoofd hebt) wilt afwerken. En dat je de dingen die op je lijstje staan, of wat je aan het doen bent helemáál wilt afronden. Tussendoor stoppen kan haast niet want dan blijft het een ‘open laatje’.
Deelnemers benoemen dat zij vaak denken de enige te zijn die hiermee worstelen.
Een aantal geven aan dat zij met de tijd leren steeds beter aan te voelen en daar ook echt naar proberen te luisteren. Soms lukt het hen om in een vertrouwde omgeving hun grenzen bespreekbaar te maken.
Het helpt als je van jezelf echt kunt accepteren dat je bent zoals je bent. Dan is het makkelijker om zonder teveel stress aan te geven wat je wel wilt en wat niet (bv. feestjes). Dat geeft hoop, vooral de herkenning is fijn.
*Tip: een podcast tip die door iemand wordt meegegeven nav het artikel is de podcast van Sonja Sylva en Elise Cordano 'de vermoeidheid is als een dikke zware saus op het buffet'
