Verslag 7 maart: ASS en angst

Er was wederom een hoge opkomst, dus ook dit keer werd de groep in tweeën gesplitst. De grote belangstelling zou erop kunnen duiden dat angst een belangrijk thema is voor vrouwen met ASS. Dat vermoeden werd bevestigd bij de inventarisatie die op het voorstelrondje volgde. Alle vrouwen gaven aan in meer of mindere mate last te hebben van angst, die betrekking had op uiteenlopende zaken. 

Sociale angst vormt een belangrijke categorie. Deze angst kan op zich verschillende momenten voordoen. Zo vertelde een vrouw dat zij angstig wordt als ze op plekken komt waar veel mensen zijn, bijvoorbeeld als ze in een lange rij staat.

Werk is ook een situatie die veel angst kan oproepen, onder andere door het idee tekort te schieten en door de soms ingewikkelde sociale dynamiek.

Veel vrouwen gaven aan in het algemeen bang te zijn voor de reactie van anderen. Ze vrezen dat mensen negatief over hen denken en oordelen, zelfs als hier geen tekenen voor zijn.

Verder vormt telefoneren een struikelblok omdat het contact dan minder direct is, de lichaamstaal ontbreekt en het gesprek soms ongemakkelijk verloopt.

Een ander thema dat werd aangestipt was angst voor de toekomst. Een vrouw gaf aan dat ze er moeite mee heeft dat haar nabije toekomst helemaal open ligt door recente ontwikkelingen. Er staat veel te veranderen, maar ze heeft geen idee hoe dit precies zal verlopen en waar het toe zal leiden. Meerdere vrouwen herkenden zich hierin, vooral het onvermogen om een concrete voorstelling van de toekomst te maken. Een vraag als ‘waar sta je over 5 jaar’ is dan erg lastig te beantwoorden. Voor anderen zorgt vooral de wetenschap dat er veranderingen zullen plaatsvinden voor onrust.

Verlatingsangst leefde bij alle aanwezigen, zowel in liefdesrelaties als in vriendschappen. Hierbij zou de eerder genoemde angst voor een (onverwacht) negatief oordeel een rol kunnen spelen.

Een vrouw vertelde dat ze vooral bang is dat ze autistisch overkomt op anderen. Ze wil geen dromerige, afwezige indruk maken. Ook was ze erg bang om anderen te kwetsen door onhandig sociaal gedrag, in het bijzonder op het gebied van romantiek. Ze zou niet weten hoe ze moet omgaan als iemand verliefd op haar wordt en zou het erg naar vinden om hem af te wijzen.

Een ander soort angst hangt samen met de gevoeligheid voor zintuigelijke prikkels. Een van de deelnemers aan het gesprek gaf aan bang te zijn voor onverwachte geluiden. Deze angst kan bijvoorbeeld worden opgewekt door vuurwerk, maar ook door ballonnen omdat die mogelijk kunnen knappen.

Een zelfde soort specifieke angst is angst voor post en mail. De oorsprong daarvan ligt deels in de onbekende inhoud: je weet niet wat er in de brief staat. Het feit dat een brief of mail soms slecht nieuws bevat, maakt elke brief tot potentiële bron van onheil.

Dit bleek je breder te kunnen trekken. Het leven van enkele van de aanwezigen wordt beheerst door een gevoel van algehele dreiging. Hier zie je een parallel met de probleem met post. Ook hier draait het om angst voor het onbekende, het feit dat je nooit precies weet wat er komen gaat. Al lopen de meeste dingen goed, onvermoede tegenslagen kunnen altijd op de loer liggen.

Een vrouw benoemde dit als een soort fundamentele angst, die altijd sluimerend aanwezig is. Het kan worden aangeboord door futiele zaken en flakkert bijvoorbeeld op door indrukken, gedachtes, ervaringen, kleine dingen die misgaan of berichten die als verontrustend worden ervaren.

Tot slot is er natuurlijk de angst voor angst.

Mogelijke oorzaken voor angst kun zoeken in zaken die stress veroorzaken, zoals een te volle agenda, het gebrek aan overzicht, veranderingen, controleverlies en het eerder genoemde ‘onbekende’.

In het rondje met tips kwamen verrassende dingen naar boven, van heel gericht en praktisch tot adviezen waar je eigen draai aan kunt geven. Natuurlijk zijn er app’s die het leven dragelijker kunnen maken. Denk aan de telefoonapp ACR waarmee je gesprekken kunt opnemen of de app van PostNL waarmee je vooraf kunt zien welke poststukken bezorgd zullen worden (let op: je ziet hierin niet alle brieven).

Een hulpmiddel voor het aangaan van gesprekken zijn kaartjes met openingszinnen of gespreksonderwerpen. Je kunt deze zelf maken, maar het is ook te bestellen op internet.

Het is essentieel om niet altijd je angsten uit de weg te gaan, daardoor worden ze enkel heviger. Soms moet je het monster in de ogen kijken en moeilijke dingen aangaan. Het helpt daarbij om iets in kleine stukjes te hakken en om met behulp van kleine stapjes het einddoel te bereiken.

Succeservaringen sterken je in de overtuiging dat je het best kunt, dat het niet zo eng en onmogelijk is als het lijkt. De angst vermindert en je bewegingsvrijheid wordt vergroot. Het is wel belangrijk om het te onderhouden en zulke lastige dingen na de eerste keer te blijven herhalen. Ook na lange tijd kan een angst anders gewoon weer in volle sterkte terugkeren.

Als je veel piekert over hoe je op anderen overkomt, is het goed om dit uit te spreken en bij de ander te controleren of het klopt wat je denkt. Vaak blijkt het mee te vallen en heeft de ander nergens last van.

Op momenten of dagen dat je heel angstig bent is het goed om veiligheid in te bouwen (bijvoorbeeld door terug te vallen op vaste routines) en dingen te doen die je kalmeren, troosten of afleiden.

Tot slot kun je soms eens spelen met de angst. Als het zich voordoet kun je de angst toelaten, nagaan wat je nu precies voelt, op welke plek van je lichaam de angst zich het meest openbaart. Je kunt er als het ware in duiken. Je hoeft niet altijd te vechten tegen de angst, het mag er ook zijn.

Voor de volgende maand, woensdag 4 april is het thema: 

ASS, wanneer en aan wie vertel je het?

Durf jij aan je familie, aan je collega`s op het werk of aan je vrienden te melden dat jij autisme hebt? En als je het verteld op welke manier doe je dat? Welke ervaringen heb jij hiermee en hoe voelt het bij jou als je het bekend maakt?

Als je hierover wilt praten met andere autivrouwen dan ben je van harte welkom.