Veel
mensen met autisme hebben een 'speciale interesse' – een onderwerp waarmee ze
ontzettend graag bezig zijn, vaak wel twee tot vier uur per dag. Bij mannen
gaat het vooral om computers, gamen, muziek, bands en autisme en bij vrouwen om
autisme, natuur, tuinieren, kunst en cultuur.
Obsessies
Tot voor kort werden speciale interesses vaak gezien als een 'tekortkoming' –
als iets negatiefs dus. Veel ouders en behandelaren waren bang dat mensen met
autisme erdoor zouden worden belemmerd in hun ontwikkeling, bijvoorbeeld op
sociaal gebied. In veel wetenschappelijke literatuur – en ook in het
diagnostisch handboek de DSM5 – wordt nog altijd gesproken van 'beperkte
interesses' of 'obsessies'.
In werkelijkheid zijn speciale interesses echter meestal een zegen, zo blijkt
uit het groeiend aantal onderzoeken waarin volwassenen met autisme zelf om hun
ervaringen wordt gevraagd.
We
hebben hierover gepraat in het live
autivrouwen café (het online café ging deze keer niet door)
Het was
een enthousiaste avond met veel uitwisseling, begrip voor en vragen aan elkaar.
Vrijwel alle vrouwen herkennen dat ze door hun autisme een sterke speciale
interesse hebben. In de meeste gevallen zijn dat er meerdere. Interesses die
naar voren kwamen waren bv: spellen spelen, creatief bezig zijn (dit werd veel
genoemd), kleren maken. Series kijken ,lezen, praktisch-technische dingen bedenken en
uitvoeren, waterputten met koolzuurhoudend water opzoeken, bergen, natuur (ook
bv heel blij worden van hele kleine mooie dingen in de natuur die je ziet),
economie, klimaat, numerologie, cyclussen, mythologie, voeding, permacultuur. Ook
het werk is vaak een speciale interesse wat wel weer pijnlijk is als het werk
niet meer haalbaar blijkt te zijn.
Sommige vrouwen realiseerden zich pas gaandeweg de avond dat ze speciale
interesses hadden omdat ze meer een beeld van mannelijke interesses als treinen
en historische feiten in gedachten hadden.
De meeste vrouwen ervaren heel veel plezier in hun interesses. Het is een hele mooie
invulling van de vrije tijd. Het werkt vervullend, en soms ook verbindend. Ze
voelen zich vaak gelukkig en niet eenzaam als ze hiermee bezig zijn. Ze zien
het echt als meerwaarde van autisme om zo ergens in op te kunnen gaan.
Het is voor veel vrouwen wel fijn als het dan ook iets nuttigs oplevert,
bijvoorbeeld een fruitmand van macramé of miniatuurhuisjes waar een ander
plezier aan beleeft om ernaar te kijken.
Ze lopen
ook wel tegen verschillende dingen aan bij het uitvoeren van hun speciale
interesses.
Zo vindt een aantal vrouwen het erg lastig om te beginnen met hun passie en
hikken ze er veel tegenaan. Hun hoofd zit dan te vol, of ze denken er heel veel
over na, of ze weten niet hoe te starten. En als ze dan eenmaal begonnen zijn, is het
weer lastig om te stoppen en kan het een hyperfocus worden. Bij series of
documentaires kijken moet dan bijvoorbeeld echt alles gezien worden voor ze
kunnen stoppen.
Verder ervaren verschillende vrouwen dat ze hier ook heel perfectionistisch in
kunnen worden. Dan lijkt het soms ook wel een obsessie te worden en verdwijnt
regelmatig het plezier. Het kan dan ook een soort haat-liefdeverhouding worden
met de speciale interesse.
Verder kunnen ze er zo in op gaan dat ze bijvoorbeeld hun lijf niet meer voelen
dat moet eten of niet meer in de gaten hebben als gezinsleden iets nodig
hebben.
Sommige
vrouwen wisselen sterk af in de passies omdat ze er ook weer snel beu van
kunnen raken.
Anderen hebben er last van dat ze met zoveel dingen tegelijk bezig zijn en
zouden zich liever op 1 passie willen richten. Daartegenover staat dat dat ook
een kwestie van acceptatie kan zijn. Als je van jezelf met meer dingen tegelijk
bezig mag zijn, is dat niet zo/n probleem meer. Hier kwam dus ook weer
duidelijk naar voren dat het belangrijk is om jezelf te accepteren zoals je
bent.
Wat de vrouwen meenemen uit de gesprekken van vandaag:
- Fijn om andere vrouwen te horen die vergelijkbare of andere interesses hebben waar ze helemaal in op kunnen gaan.
- Laat los wat een ander vindt van je interesses of je beeld hoe je dingen moet doen, het is al goed zoals je het doet.
- De speciale interesse hoeft niet per se gedeeld te worden met een ander. Wel is het fijn als een ander dezelfde interesse heeft.
- Er lijkt meer acceptatie te zijn voor mannen met een specifieke interesse.
- Het hoeft niet per se heel groot of ingewikkeld te zijn om een speciale interesse te zijn
- Ik mis de sociale contacten, het is zo fijn om dit met andere gelijkgestemde vrouwen te bespreken. Het onderwerp van de avond maakt dan nog niet eens zoveel uit.
- Het is fijn dat het deze keer zo’n positief onderwerp is en niet iets waar veel problemen mee zijn. Dat is voor herhaling vatbaar!
