Verslag 7 november ASS en overprikkeling

We begonnen eerst met een korte voorstelronde en daarna werd de vraag gesteld: ‘wat is voor jou overprikkeling’?

Reacties van de aanwezige vrouwen waren o.a.: last hebben van felle verlichting en/of van de verlichting in winkels, last hebben tijdens het autorijden van de felle autolampen van de tegenliggers, de verkeerslichten, harde muziek (Hardrock of van Jazz) of van de muziek in de winkels en tegenwoordig ook als sfeermuziek in de winkelstraten en drukte van de mensenmassa.

Nadat we deze voor de hand liggende dingen hadden genoemd, werd er nog meer overprikkelingen genoemd. Een vrouw gaf aan de overprikkeling te koppelen aan angst. (het woord alleen al gaf haar overprikkeling)

Ook kwam ter sprake de overprikkeling van geuren, o.a. in het Openbaar Vervoer en smaakbeleving van voeding in de mond genoemd.

Interne overprikkeling kwamen tevens ter sprake; emoties, gedachten, angst, irritatie en energie.

De volgende vraag die gesteld werd is: ‘wat voor effect heeft het op je lichaam’?

Moeheid (uitputting) werd door iedereen genoemd, men raakt het overzicht kwijt, niet meer kunnen nadenken, wattig gevoel in het hoofd en als de overprikkeling te lang duurt dan een depressief gevoel, het gevoel verdwijnt uit het lichaam, in het hoofd wordt het nóg drukker dan dat het al is, denken gaat moeilijker en last krijgen van de ogen bij de moeheid die ontstaan is door de overprikkeling.

Bij moeheid kun je veel minder hebben en ben je vaak nog erger overgevoelig voor alle prikkels en sneller boos.

We spraken nog over ‘hoe jong wij waren toen we meer last kregen van overprikkeling’.

Iedereen gaf aan het eigenlijk al op jonge leeftijd ervaren te hebben. Men kreeg vaak te horen dat ze een ‘moeilijk kind’ was. De opvoeding was vroeger veel strenger; dit werd vooral aangegeven door de vrouwen die een hogere leeftijd hebben. Als klein kind moest je luisteren naar wat de ouders zeiden en je mond houden. Omdat veel dingen niet werden begrepen, bouwde de spanning zich inwendig op. Of dat je als kind zijnde jezelf niet kon uiten en vaak boos of dwars gedrag liet zien. Ouders die niet begrepen waarom het kind zo lastig was en daarom ongewild het kind bestraften.

Zo leerden de meeste vrouwen al op jonge leeftijd ‘overlevingsstrategieën’. Vrouwen leerden zichzelf aanpassen, heel erg goed hun best doen en altijd harder werken dan de ander. Dit kost enorm veel inspanning en energie. Verschillende vrouwen gaven aan een of meerdere keren een Burn-out te hebben gehad.

Tot slot spraken we over wat een ieder voor zichzelf bedacht heeft om beter te kunnen omgaan met de overprikkeling: ‘wat wel werkt en wat niet werkt’.

Het zijn veelal simpele dingen zoals: telefoon aan de kant leggen / niet gebruiken, geen computer hebben, anders denken, bewust keuze maken om een activiteit te gaan ondernemen. (wel of niet naar het Autivrouwencafé gaan), iemand die niet meer werkt gaf aan dat ze zelf kan bepalen wat ze gaat doen.

Een vrouw gaf aan te werken via de ‘spoon-therorie’: aantal lepels te besteden aan activiteiten op één dag. (keuzes maken aan de hand van een vastgesteld aantal lepels)

Een andere therapie die werd genoemd: sensorische therapie.( prikkels neutraliseren)

Nog een manier is: bewust keuze maken voor inspanning of ontspanning (wandelen, yoga, even een rustmoment nemen, hout hakken en een bezoekje naar de sauna)

De volgende maand, woensdag 5 december is het thema: ASS en slapen

Hoe is jouw slaappatroon, val jij gemakkelijk in slaap door de vermoeidheid of kom je juist moeilijk in slaap doordat je alle prikkels van overdag eerst moet verwerken? Wordt je halverwege de nacht wakker of slaap je de hele nacht aan een stuk door? Heb je veel dromen of nachtmerries?

Uit onderzoek is naar voren gekomen dat de productie van melatonine verstoord is bij mensen  met autisme. Neem je bepaalde maatregelen om een goede nachtrust te creëren?  Gebruik jij slaapmedicatie of werk je met natuurlijke middelen?

Als je hierover wil praten met andere Autivrouwen dan ben je van harte welkom.

Verslag van 3 oktober

ASS en comorbiditeit

In drie groepen werd het onderwerp ASS en comorbiditeit besproken. Els had het in haar groep vooral over ASS en AD(H)D, Sandra vooral over ASS en angst en in mijn groep hebben we het thema autisme en depressiviteit besproken.

Depressiviteit speelde of speelt een grote rol in het leven van de vrouwen. Steeds weer kregen zij te maken met depressieve episodes en sommige vrouwen hebben ook op dit moment in hun leven depressieve klachten.

Naast deze twee stoornissen hebben sommige vrouwen ook nog een andere diagnose, zo hebben sommige van hen AD(H)D.

Een vrouw vertelde over haar psychosegevoeligheid en één vrouw kent naast de depressieve klachten ook manische klachten. Wat echter vooral opviel was dat alle vrouwen te maken hebben, of hebben gehad met: overprikkeling, overvraging, overspannenheid en burn-out. Dit bleek ook meestal de oorzaak te zijn van de depressie.

Andere triggers die genoemd werden die leidden tot een depressie waren: geen werk hebben, moeite hebben met het maken en onderhouden van sociale contacten en het slachtoffer zijn van pesten. Eén vrouw vertelde ook dat ze als kind min of meer voor haar moeder moest zorgen. Dat zorgde voor veel overvraging en depressieve gevoelens.

Daar overprikkeling en overvraging zo’n grote rol speelde en speelt in onze levens hebben we daar ook over gesproken. Veel vrouwen werken meer uren per week dan dat ze aankunnen maar kunnen niet minderen omdat ze voor hun gezin moeten zorgen of omdat instanties als het UWV hen hierin niet erkennen. Veel vrouwen moeten werk en de zorg voor de kinderen combineren. Een vrouw zei daarover: ‘naar en van mijn werk fietsen zijn de enige rustpunten op mijn dag.’

Echter buiten deze uitdagingen brengen hun kinderen de vrouwen ook heel veel geluk. Een vrouw vertelde dat het hebben van kinderen haar geholpen heeft bij de depressie en dat zij de reden zijn dat ze doorgaat met het leven.

Ook ervaringen van iets niet kunnen en faalervaringen hebben bij veel vrouwen geleid tot een depressie. Een van de vrouwen vertelde erover dat ze, voor haar diagnose, studeerde. Alles zag er rooskleurig voor haar uit totdat ze vastliep door haar autisme. Een andere vrouw had leuk werk als kapper maar het steeds aan iemands hoofd moeten zitten bleek zo overprikkelend te zijn dat ze moest stoppen met deze baan.

Veel vrouwen hebben hun dromen vaarwel moeten zeggen en doen nu ander werk dan waar ze voor geleerd hebben of kunnen geen werk uitvoeren. Dit maakt het vinden van zingeving van het leven soms behoorlijk lastig.

Verslag is geschreven door Nikki

Woensdag 7 november is het themagesprek autisme en overprikkeling.

Er zijn mensen met autisme die veel overlast ervaren van felle verlichting, geuren of geluiden en nauwelijks de deur uitgaan zonder beschermende hulpmiddelen. (bijv. zonnebril, koptelefoon)

Maar ook interne overprikkeling zoals denkpatronen, wat je verwacht van anderen, je eigen perfectionisme kan een rol spelen in de mate waarin je overprikkeld raakt.

Hoe is dit bij jou, ervaar jij veel of juist weinig overprikkeling? Welke maatregelen heb jij genomen om je leven rustiger en aangenamer te laten verlopen?

Je bent van harte welkom als je hierover wilt praten met andere vrouwen met autisme.

Verslag van 5 september: ASS en een late diagnose

Het onderwerp van deze maand leek erg te leven bij veel vrouwen. De opkomst was zo hoog dat we de groep in drieën hebben gesplitst. Els van Oosten heeft naast Nikki en Sandra een groep geleid en zal dit ook blijven doen.

Bij de meeste vrouwen was de diagnose ASS laat gesteld, pas toen ze al lang volwassen waren. Daarbij duurde het diagnosetraject bij veel vrouwen lang, soms wel een jaar! Bij sommige vrouwen werden ook eerst foutieve diagnoses gesteld, zoals een persoonlijkheidsstoornis, waarna het autisme pas in 2^e instantie ontdekt werd.

Veel vrouwen hadden verder pas laat door dat er iets aan de hand was omdat zij opgroeiden in een gezin dat anders was dan de meeste gezinnen. Eén van de vrouwen vertelde bijvoorbeeld dat het in haar gezin vroeger heel normaal was als zij achter de bank een boek ging lezen.

Bij veel vrouwen werd de diagnose gesteld nadat zij vast waren gelopen. Een aantal vrouwen kreeg last van overspannenheid en depressies toen zij als jonge moeders het ouderschap en werken combineerden.

Wanneer de diagnose eenmaal gesteld was kregen de vrouwen te maken met allerlei emoties. Veel vrouwen waren opgelucht en ervoeren de diagnose als openbaring; eindelijk hadden zij het antwoord op heel veel vragen en vielen de puzzelstukjes op hun plek. Ze wisten nu waarom bepaalde dingen niet lukten, waarom ze anders waren dan de meeste andere mensen en welke copingstrategieën ze allemaal hadden ontwikkeld om mee te kunnen komen in deze maatschappij. Aan de andere kant waren er soms gevoelens van rouw; sommige problemen zouden niet opgelost kunnen worden daar autisme niet over gaat.

Sommige vrouwen hadden het eerder willen weten terwijl andere vrouwen blij waren dat ze het als kind nog niet wisten omdat ze anders misschien toch minder ver gekomen waren in het leven; te veel beschermd waren geweest.

Na hun diagnose lopen sommige vrouwen er tegenaan dat anderen niet geloven dat ze autisme hebben. Hierbij hebben ze het gevoel dat ze zichzelf steeds moeten verdedigen. Positieve effecten werden ook genoemd: veel vrouwen gaven aan dat ze nu niet alles meer hoeven. Ze verplichten zichzelf bijvoorbeeld niet meer om eindeloos lang op verjaardagen te blijven en ze gunnen zichzelf daarnaast meer rust om bij te komen van overprikkelende gebeurtenissen.

De volgende bijeenkomst is woensdag 3 oktober en het thema is: ASS en comorbiditeit

Comorbiditeit is het voorkomen van twee of meer stoornissen of aandoeningen bij dezelfde persoon. Bij mensen met autisme komt comorbiditeit vaak voor. Zo zie je vaak de combinatie autisme en ADHD. Ook autisme en depressie, autisme en eetstoornis, autisme en angststoornis, autisme en verslaving en autisme en obsessieve compulsieve persoonlijkheidsstoornis komen regelmatig samen voor. Het is de vraag of het toevallig twee voorkomende aandoeningen zijn of dat het één uit het ander voortkomt.

Heb jij naast je autisme te maken met nevenproblematiek en hoe ga je hiermee om?

Op deze avond kun je met andere ASS-vrouwen hierover ervaringen uitwisselen.

Verslag van 6 juni: ASS en emoties

In twee groepen werd het onderwerp: ASS en emoties besproken. Ik, Nikki, vroeg de groep of ze problemen ervoeren op het gebied van emoties; bijvoorbeeld op het gebied van herkennen van emoties bij henzelf of bij anderen, emotieregulatie, en het omgaan met emoties van anderen.   

Eén vrouw vertelde dat het op het gebied van emoties vooral een warboel is in haar hoofd. Dit werd wel herkend door enkele vrouwen uit de groep; zij benoemden ook hun snel wisselende stemmingswisselingen. Eén vrouw vertelde dat ze eigenlijk alleen een naam had voor de basis emoties: boosheid, verdriet, angst en bij navraag ook blijheid. Ze vertelde dat ze de emoties niet op een trapje kon leggen van ernst. 

Een andere vrouw vertelde dat ze weinig voelde. Bij de vraag aan haar of ze weinig voelde of dat ze géén naam heeft voor haar emoties, was het antwoord: ’dat ze echt weinig emoties heeft’. 

Sommige vrouwen ervoeren ook nare emoties in combinatie met de sociale omgeving; één vrouw vertelde bijvoorbeeld dat ze het gevoel heeft er niet te mogen zijn. En een andere vrouw gaf aan het naar te vinden voor haar omgeving dat ze ASS heeft.   

Omgaan met emoties van anderen is voor sommigen ook lastig. Een paar vrouwen gaven aan erg direct te zijn en dit wordt niet altijd gewaardeerd door anderen, die zich dan aangevallen voelen.  

Het herkennen van emoties bij anderen is voor een aantal vrouwen ook lastig. Eén vrouw gaf daarbij aan dat ze soms te druk was met communiceren om de emoties van anderen te zien.   

Emotieregulatie is voor een sommige vrouwen eveneens lastig. Zoals iemand vertelde dat het op school of op het werk altijd wel goed is gegaan maar thuis barst dan de bom en uit zich dat in een soort woede-uitbarsting. Dit was wel herkenbaar voor meerdere vrouwen in de groep.  

@Nikki: bedankt voor je verslag.  

In juli en augustus is er géén autivrouwencafé vanwege de zomervakantie .  

We beginnen op woensdag 5 september met het thema: ASS en een late diagnose. 

Steeds meer mensen krijgen een diagnose als ze de 30 of de 40 al zijn gepasseerd. Wat doet de diagnose ASS dan met jou? Kan je de diagnose accepteren? Is het prettig om te weten welke invloed autisme heeft gehad op je leven tot nu toe? Hoe verwerk je wat geweest is. Wat is ervoor nodig om op een positieve manier met de toekomst om te gaan.

Ben je op zoek naar andere vrouwen met autisme om ervaringen uit te wisselen? Je bent van harte welkom in het Autivrouwencafé in Arnhem. 

Misschien interessant om in dit kader te lezen: “Ik hoef niet meer degene te zijn die ik dacht dat ik moest zijn”

https://ontdekautisme.nl/wp-content/uploads/2017/05/Rapportdef.pdf

Verslag van 2 mei: ASS en hoe richt jij je leven in?

Na een kort voorstelrondje werd door Sandra de vraag gesteld: ‘heb jij na je diagnose dingen veranderd?’.

Alle vrouwen reageerden met een ja en de veranderingen waren o.a.: gestopt of veranderd van baan, stapje terug doen en mee begrip voor zichzelf hebben, verwachtingen los laten, milder zijn voor zichzelf, aanpassingen m.b.t. overprikkelingsgevoeligheid, weten dat dingen die mislukken niet aan haar liggen maar aan de ASS, oprechter en eerlijker geworden, bewuster geworden van eigen grenzen, om hulp gaan vragen.

De volgende vraag waar we ons mee bezig hielden was: ‘zoals je je leven nu hebt ingericht, voelt dat goed?’

Reacties hierop waren o.a.:

·       Ziet veel pluspunten en is tevreden en trots op zichzelf

·       Laat zich nu veel minder meeslepen door anderen maar volgt haar eigen gevoel

·       Vindt zichzelf na de diagnose kwetsbaarder

·       Blijft met zichzelf in gevecht: soms lukken dingen wel en soms niet

·       Blijft moeite houden met toegeven aan wat goed is voor haarzelf; wil haar kinderen niet te kort doen

·       Merkt dat de balans zit in de basisdingen van het dagelijkse leven

We spraken over schuldgevoelens die vrouwen met kleine kinderen ervaren; veel wordt door anderen aangepraat en sommige vrouwen voelden zich egoïstisch als ze voor zichzelf opkomen.

Voor iedereen is het moeilijk of lastig om een juiste balans te vinden en acceptatie. Vaak weet je wel wat goed voor je is maar wil je er niet aan toegeven. Je wilt kunnen wat anderen ook kunnen.

Op de vraag of we ons leven anders gaan inrichten na wat wij deze avond gehoord hebben, reageerden de aanwezige vrouwen met:

·       Proberen meer dingen op hun eigen manier te gaan doen en verwachtingen loslaten

·       Verwachtingen van zichzelf loslaten

·       Eerder time-outs nemen

·       Dingen die ze altijd deed omdat ze dacht dat het zo hoorde willen veranderen en luisteren naar haar eigen gevoel

·       Anders omgaan met de omgang van de kleine kinderen van broer of zus i.v.m. overprikkeling en moeheid

·       Niet zo koppig zijn en ASS accepteren

·       Gaat vanaf niveau ‘nul’ weer opbouwen naar iets meer dingen oppakken van haar oude leven 

Voor de volgende maand, woensdag 6 juni is het thema: ASS en emoties

Mensen met een ASS hebben moeite met het herkennen van de vele gezichtsuitdrukkingen en de lichaamstaal die mensen gebruiken tijdens het communiceren. Iksimij (pseudoniem) schrijft in haar blog:

“Ik vind emoties maar ingewikkelde dingen. Ze komen en gaan, er zit geen logica in, de intensiteit verschilt, ze buitelen door elkaar heen, kunnen tegenstrijdig zijn en bij iedereen zien ze er ook nog eens anders uit. Een groot deel van mijn energie gaat dagelijks op aan het herkennen (bij mezelf en bij anderen) en het reguleren van mijn emoties”.

Hoe is dat bij jou? Herken je je eigen emoties en die van anderen? Kun je ze uiten op de wijze waarop je ze wilt uiten? 

Kost het omgaan met emoties van anderen jou ook zo veel energie of heb je een manier gevonden om hiermee om te gaan? Hoe gaat  het met het reguleren van je eigen emoties.

Je bent van harte welkom als je hierover met andere autivrouwen wilt praten.

Het hele blog van iksimij lezen: www.fortior.info/worstelen-met-emoties

Verslag van 4 april: ASS, wanneer en aan wie vertel ik het

Eigenlijk heeft iedereen na de diagnose het verteld aan ouders, bepaalde vrienden of aan enkele familieleden. Daarnaast ook wel aan mensen die echt geïnteresseerd zijn of als er een noodzaak is.

Reacties van mensen als de diagnose verteld wordt:

·       Hebben het beeld van Rainman in hun hoofd waardoor ze het niet begrijpen en tot reacties komen als:

• ·        Autistisch, jij?
• ·        Oh, dat heb ik ook wel eens
• ·        Ach iedereen heeft wel autistische trekken
• ·        Niet reageren
• ·        Bagatelliseren

Conclusie is dat mensen niet goed weten wat autisme nu eigenlijk is en hoe het zich manifesteert.

Wanneer vertel je het?

Als je zelf helder hebt wat ASS voor jou betekent en / of als er een directe aanleiding voor is. Enkele vrouwen gaven aan te twijfelen of ze het wel of niet gaan zeggen op hun werk en bij de opleiding die men wil gaan doen. We spraken over onze ervaringen tijdens onze schooljaren en over de vervolgopleidingen; bij een aantal vrouwen was toen nog niet bekend dat zij de diagnose ASS hebben. Tegenwoordig is er meer bekend over en kunnen de scholen er meer rekening mee houden.  

Op het werk aangeven is niet altijd handig; het melden bij een leidinggevende is meestal de beste optie. Als iemand vrijwilligerswerk doet, is de situatie anders omdat er (vaak) minder werkdruk is.

De ervaringen na het vertellen van de diagnose waren zeer verschillend, mede afhankelijk van de situatie. Iemand gaf aan het vertelt te hebben aan reisgenoten tijdens een vakantiereis; een vrouw gaf aan geen slechte ervaring ermee te hebben doordat ze door haar leeftijd meer levenservaring heeft. De ervaringen in de winkels (bij harde muziek) zijn niet altijd positief. En niet iedereen wordt gelooft als men verteld over haar autisme.

Hoe vertel je het?

Per email, vooraf voorbereiden wat je wilt gaan zeggen of via het gebruik van een Autipas.

Tips:

·        Praat erover met anderen

·        Pas als jezelf geaccepteerd hebt dat je autisme hebt, kun je het beter uitleggen

·        Vertel pas over je autisme als er een aanleiding voor is

·        Niet vertellen dat je autisme hebt, maar waar je last van hebt

·        Zeggen: ik heb autisme en dat betekent voor mij…..

·        Je eigen autisme en grenzen die daar uit voortkomen serieus nemen

·        Reacties van anderen niet als aanval op jou zien maar als onwetendheid van die ander.

Voor de volgende maand, woensdag 2 mei is het thema: ASS en hoe richt ik mijn leven in?

Het krijgen van de diagnose ASS heeft een behoorlijke impact op je leven. Je komt voor de keuze te staan hoe verder te gaan; blijf je doorgaan zoals je altijd gedaan hebt of ga je je leven anders inrichten. En hoe dan? Vraag je hulp? Wat en hoe heb jij het gedaan en hoe is het bij jou tot nu toe gegaan? 

Als je hierover wilt praten met andere autivouwen dan ben je van harte welkom.

N.B.

het thema ‘ASS en begrip van anderen’ dat vermeldt stond op 2 mei in de Agenda van de website Autivrouwencafé is gewijzigd in: ASS en hoe richt ik mijn leven in? 

Verslag 7 maart: ASS en angst

Er was wederom een hoge opkomst, dus ook dit keer werd de groep in tweeën gesplitst. De grote belangstelling zou erop kunnen duiden dat angst een belangrijk thema is voor vrouwen met ASS. Dat vermoeden werd bevestigd bij de inventarisatie die op het voorstelrondje volgde. Alle vrouwen gaven aan in meer of mindere mate last te hebben van angst, die betrekking had op uiteenlopende zaken. 

Sociale angst vormt een belangrijke categorie. Deze angst kan op zich verschillende momenten voordoen. Zo vertelde een vrouw dat zij angstig wordt als ze op plekken komt waar veel mensen zijn, bijvoorbeeld als ze in een lange rij staat.

Werk is ook een situatie die veel angst kan oproepen, onder andere door het idee tekort te schieten en door de soms ingewikkelde sociale dynamiek.

Veel vrouwen gaven aan in het algemeen bang te zijn voor de reactie van anderen. Ze vrezen dat mensen negatief over hen denken en oordelen, zelfs als hier geen tekenen voor zijn.

Verder vormt telefoneren een struikelblok omdat het contact dan minder direct is, de lichaamstaal ontbreekt en het gesprek soms ongemakkelijk verloopt.

Een ander thema dat werd aangestipt was angst voor de toekomst. Een vrouw gaf aan dat ze er moeite mee heeft dat haar nabije toekomst helemaal open ligt door recente ontwikkelingen. Er staat veel te veranderen, maar ze heeft geen idee hoe dit precies zal verlopen en waar het toe zal leiden. Meerdere vrouwen herkenden zich hierin, vooral het onvermogen om een concrete voorstelling van de toekomst te maken. Een vraag als ‘waar sta je over 5 jaar’ is dan erg lastig te beantwoorden. Voor anderen zorgt vooral de wetenschap dat er veranderingen zullen plaatsvinden voor onrust.

Verlatingsangst leefde bij alle aanwezigen, zowel in liefdesrelaties als in vriendschappen. Hierbij zou de eerder genoemde angst voor een (onverwacht) negatief oordeel een rol kunnen spelen.

Een vrouw vertelde dat ze vooral bang is dat ze autistisch overkomt op anderen. Ze wil geen dromerige, afwezige indruk maken. Ook was ze erg bang om anderen te kwetsen door onhandig sociaal gedrag, in het bijzonder op het gebied van romantiek. Ze zou niet weten hoe ze moet omgaan als iemand verliefd op haar wordt en zou het erg naar vinden om hem af te wijzen.

Een ander soort angst hangt samen met de gevoeligheid voor zintuigelijke prikkels. Een van de deelnemers aan het gesprek gaf aan bang te zijn voor onverwachte geluiden. Deze angst kan bijvoorbeeld worden opgewekt door vuurwerk, maar ook door ballonnen omdat die mogelijk kunnen knappen.

Een zelfde soort specifieke angst is angst voor post en mail. De oorsprong daarvan ligt deels in de onbekende inhoud: je weet niet wat er in de brief staat. Het feit dat een brief of mail soms slecht nieuws bevat, maakt elke brief tot potentiële bron van onheil.

Dit bleek je breder te kunnen trekken. Het leven van enkele van de aanwezigen wordt beheerst door een gevoel van algehele dreiging. Hier zie je een parallel met de probleem met post. Ook hier draait het om angst voor het onbekende, het feit dat je nooit precies weet wat er komen gaat. Al lopen de meeste dingen goed, onvermoede tegenslagen kunnen altijd op de loer liggen.

Een vrouw benoemde dit als een soort fundamentele angst, die altijd sluimerend aanwezig is. Het kan worden aangeboord door futiele zaken en flakkert bijvoorbeeld op door indrukken, gedachtes, ervaringen, kleine dingen die misgaan of berichten die als verontrustend worden ervaren.

Tot slot is er natuurlijk de angst voor angst.

Mogelijke oorzaken voor angst kun zoeken in zaken die stress veroorzaken, zoals een te volle agenda, het gebrek aan overzicht, veranderingen, controleverlies en het eerder genoemde ‘onbekende’.

In het rondje met tips kwamen verrassende dingen naar boven, van heel gericht en praktisch tot adviezen waar je eigen draai aan kunt geven. Natuurlijk zijn er app’s die het leven dragelijker kunnen maken. Denk aan de telefoonapp ACR waarmee je gesprekken kunt opnemen of de app van PostNL waarmee je vooraf kunt zien welke poststukken bezorgd zullen worden (let op: je ziet hierin niet alle brieven).

Een hulpmiddel voor het aangaan van gesprekken zijn kaartjes met openingszinnen of gespreksonderwerpen. Je kunt deze zelf maken, maar het is ook te bestellen op internet.

Het is essentieel om niet altijd je angsten uit de weg te gaan, daardoor worden ze enkel heviger. Soms moet je het monster in de ogen kijken en moeilijke dingen aangaan. Het helpt daarbij om iets in kleine stukjes te hakken en om met behulp van kleine stapjes het einddoel te bereiken.

Succeservaringen sterken je in de overtuiging dat je het best kunt, dat het niet zo eng en onmogelijk is als het lijkt. De angst vermindert en je bewegingsvrijheid wordt vergroot. Het is wel belangrijk om het te onderhouden en zulke lastige dingen na de eerste keer te blijven herhalen. Ook na lange tijd kan een angst anders gewoon weer in volle sterkte terugkeren.

Als je veel piekert over hoe je op anderen overkomt, is het goed om dit uit te spreken en bij de ander te controleren of het klopt wat je denkt. Vaak blijkt het mee te vallen en heeft de ander nergens last van.

Op momenten of dagen dat je heel angstig bent is het goed om veiligheid in te bouwen (bijvoorbeeld door terug te vallen op vaste routines) en dingen te doen die je kalmeren, troosten of afleiden.

Tot slot kun je soms eens spelen met de angst. Als het zich voordoet kun je de angst toelaten, nagaan wat je nu precies voelt, op welke plek van je lichaam de angst zich het meest openbaart. Je kunt er als het ware in duiken. Je hoeft niet altijd te vechten tegen de angst, het mag er ook zijn.

Voor de volgende maand, woensdag 4 april is het thema: 

ASS, wanneer en aan wie vertel je het?

Durf jij aan je familie, aan je collega`s op het werk of aan je vrienden te melden dat jij autisme hebt? En als je het verteld op welke manier doe je dat? Welke ervaringen heb jij hiermee en hoe voelt het bij jou als je het bekend maakt?

Als je hierover wilt praten met andere autivrouwen dan ben je van harte welkom.