Rouw en verlies raken ons allemaal, maar voor vrouwen met autisme kan de beleving en verwerking een eigen kleur krijgen. Tijdens dit Autivrouwencafé stonden we stil bij de verschillende vormen van verlies en hoe deze doorwerken in het dagelijks leven.
We ontdekten dat het niet alleen gaat om afscheid nemen bij overlijden, maar ook om verliezen zoals een echtscheiding, een verhuizing, het kwijtraken van een baan of het loslaten van verwachtingen. Ook levend verlies – bijvoorbeeld het wegvallen van een belangrijke hechtingspersoon of het niet kunnen waarmaken van een ideaalbeeld – kan diep ingrijpen.
Persoonlijke ervaringen
Verschillende vrouwen deelden hun ervaringen met verlies van een ouder, oom of opa, soms onverwachts, soms na een periode van ziekte. Voor velen bleek het omgaan hiermee lastig: gevoelens worden weggestopt, wat kan leiden tot lichamelijke klachten, het niet kunnen verwoorden van gevoelens, of oude herinneringen komen weer naar boven – zowel pijnlijk als soms troostend. Sommige vrouwen gaven ook aan dat ze soms juist heel weinig last hadden van verdriet bv bij een overlijden. Niet omdat ze onverschillig zijn of zo (wat de buitenwereld soms denkt) maar bv omdat dood ook gewoon bij het leven hoort als het gaat om een ouder persoon. Een verwacht overlijden kan makkelijker te dragen zijn dan een onverwacht overlijden. De dood van een dier kan dan soms weer veel heftiger zijn omdat de verbinding ermee zo gevoeld wordt. Voor sommige vrouwen is het verlies van een partner enorm pijnlijk omdat ze voelen alsof ze dan ook een stuk van zichzelf of hun hart verloren zijn.
Ook andere vormen van verlies kwamen naar voren: een opleiding die niet gehaald wordt, een baan die niet lukt, of een ziekte die dagelijkse mogelijkheden beperkt. Vaak voelt dit als een domino-effect: als één ding niet lukt, lijkt alles daaronder te wankelen – werk, school, sociale contacten.
Heimwee en ideaalbeelden
Een treffend beeld dat werd gedeeld was dat van heimwee: heimwee naar de persoon die je was vóór het verlies, of naar de toekomst zoals je die voor jezelf had bedacht. Dat kan gaan over een ideaalbeeld van jezelf dat onbereikbaar blijkt, en het verdriet dat dit oproept.
Fases van rouw en verlies
Het is onvoorspelbaar hoe rouw en verlies verloopt. Er kwamen verschillende fases naar boven: ontkenning, verdriet, boosheid, acceptatie, en ook dankbaarheid. Dit loopt ook regelmatig door elkaar wat verwarrend kan zijn. Boosheid kan heel erg helpen om de regie te pakken en te benoemen wat iets met je gedaan heeft (bv boos worden naar aanleiding van je vader of moeder die je nooit gezien heeft toen je als klein kind worstelde met je autisme).
Acceptatie en mildheid
Een terugkerend thema was acceptatie: keuzes maken en aanpassingen doen om het leven leefbaar te houden. Dat brengt verlichting, maar kan tegelijk voelen als verlies van wat je eigenlijk had gewild. Vragen die hierbij naar boven kwamen:
• Hoe kun je goed voor jezelf zijn, zonder schuldgevoel?
• Hoe ga je om met het ideaalbeeld dat je niet kunt waarmaken?
• Hoe blijf je mild voor jezelf in tijden van verdriet?
Herkenning en verbinding
Wat veel vrouwen als waardevol ervoeren, was de herkenning: ik ben niet uniek, anders of raar; anderen ervaren dit ook. De open gesprekken boden steun en verbondenheid, gaven hoop, en lieten zien dat rouw vele gezichten heeft – en dat ieder zijn eigen manier mag vinden om ermee om te gaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten